قطره چکان: همه چیز درباره این ابزار پرکاربرد در صنایع مختلف
قطره چکان یکی از اجزای پرکاربرد در بستهبندیهای دارویی، بهداشتی، آرایشی و حتی سیستمهای آبیاری کشاورزی است. این ابزار ساده ولی دقیق، نقش مهمی در انتقال مایعات به میزان مشخص و کنترلشده دارد.
تعریف و تاریخچه و کاربرد قطره چکان
قطرهچکان (ماچوچه) یک ابزار رایج در انتقال مایعات است که بهعنوان وسیلهای شیشهای یا پلاستیکی با یک سر حبابی لاستیکی تعریف میشود. این وسیله برای منتقل کردن مقادیر بسیار کم مایع از یک ظرف به ظرف دیگر کاربرد دارد. قدمت استفاده از قطرهچکان به دوران باستان بازمیگردد؛ برای مثال اولین نمونههای شناختهشده قطرهچکان از خاک رس در مصر باستان تولید میشدند و برای چکاندن قطرات دارو در چشم بهکار میرفتند. در قرن نوزدهم، انواع مدرنتر قطرهچکان شیشهای با سر پلاستیکی یا لاستیکی رایج شد و به افتخار دانشمند فرانسوی لوئی پاستور (Pasteur) به نام Pasteur pipette نیز شناخته میشود. قطرهچکان بهعنوان بخشی از بستهبندی دارویی، کمک میکند دوز دارو بهدقت تنظیم شود و از آلودگی دارو جلوگیری گردد.
کاربرد قطره چکان در صنایع مختلف
صنایع دارویی و آزمایشگاهی: قطرهچکان بهطور گسترده در آزمایشگاهها و صنایع دارویی برای اندازهگیری و انتقال مایعات بهکار میرود. این ابزار در داروسازی برای ریختن قطرههای چشم یا گوش و در انتقال محلولهای آزمایشگاهی کاربرد دارد. تولیدکنندگان با استفاده از فناوریهای نوین و مواد اولیه باکیفیت، اطمینان حاصل میکنند که هر قطرهچکان خواص استریل و دقت لازم را برای کارهای حساس ارائه دهد.
آرایشی و بهداشتی: در حوزه آرایشی و بهداشتی نیز از قطرهچکانهای شیشهای یا پلاستیکی برای پخش دقیق محلولها استفاده میشود. برای مثال در محصولات مراقبت از پوست و مو (مانند سرمها و روغنهای گیاهی)، قطرهچکان امکان توزیع بهینه و بهداشتی را فراهم میآورد. از آنجا که قطرهچکانها دقت بالایی در تخلیه حجم مایع دارند، در صنایع آرایشی و دارویی برای انتقال ترکیبات فعال به ناحیه موردنظر بسیار مفیدند.
کشاورزی: در کشاورزی اصطلاح قطرهچکان (یا «دریپر») به دستگاههای ریزشی در سیستم آبیاری قطرهای اشاره دارد. در این سیستمها آب به آهستگی و مستقیماً به نزدیکی ریشه گیاهان میرسد تا هدررفت آب کاهش یابد. استفاده از دریپرها در کشاورزی مدرن موجب مصرف کمتر آب و توزیع یکنواخت مواد غذایی در خاک میشود.
نحوه صحیح استفاده از قطره چکان
برای استفاده بهینه از قطرهچکان، مراحل زیر توصیه میشود:
بررسی سلامت قطرهچکان: ابتدا نوک قطرهچکان را از نظر ترک یا آسیب بررسی کنید و در صورت امکان آن را با معرف مناسب آبکشی نمایید.
فشار دادن حباب و قرار دادن نوک در محلول: حباب لاستیکی را فشار داده و سپس نوک قطرهچکان را در مایع فرو ببرید.
آزاد کردن حباب برای مکش مایع: بهآرامی حباب را رها کنید تا مایع به داخل لوله مکیده شود. مراقب باشید بیش از حد مایع جذب نکند تا به داخل حباب وارد شود.
چکاندن مایع به آرامی با زاویه مناسب: برای تخلیه مایع، نوک قطرهچکان را با زاویه حدود ۳۰ تا ۴۵ درجه روی محل هدف بگیرید و حباب را آهسته فشار دهید تا قطرات ریز بهطور کنترلشده خارج شوند.
شستشو و نگهداری در محل تمیز پس از استفاده: پس از مصرف، قطرهچکان را شسته و خشک کنید و در محیطی تمیز نگهداری نمایید تا از آلودگی بعدی جلوگیری شود.
مزایای استفاده از قطرهچکان در صنایع دارویی
استفاده از قطرهچکان در بستهبندی دارویی مزایای متعددی دارد:
دقت اندازهگیری بالا: طراحی قطرهچکان امکان سنجش دقیق حجم مایع را فراهم میکند.
کاهش آلودگی: میتوان قطرهچکان را قبل استفاده استریل کرده و با بستن سر لاستیکی، از تماس با هوا جلوگیری نمود.
قابل استفاده یکبارمصرف: قطرهچکانها معمولاً ارزان بوده و بهعنوان قطعات مصرفی یکبارمصرف به کار میروند.
حفظ کیفیت دارو: بستهبندی مناسب قطرهچکان میتواند خلوص، پایداری و اثربخشی دارو را با جلوگیری از تماس نامطلوب حفظ نماید.
مواد اولیه و فرآیند تولید قطره چکان
قطره چکانها از شیشه بوروسیلیکات یا پلاستیکهایی مانند پلیاتیلن و پلیپروپیلن ساخته میشوند. سر مکنده معمولاً از سیلیکون پزشکی یا لاستیک است. تولید شامل قالبگیری تزریقی و مونتاژ دقیق قطعات است.
قطرهچکانهای دارویی معمولاً از مواد پلاستیکی با کیفیت بالا یا شیشه ساخته میشوند. در انواع پلاستیکی، بخشهای پیپت و سر لیوانی از موادی مانند پلیاتیلن یا پلیپروپیلن تولید شده و حباب مکنده از سیلیکون یا لاستیک پزشکی ساخته میشود. در ساخت قطرهچکانهای شیشهای، پیپت از شیشه بوروسیلیکات کشیده میشود. فرآیند تولید شامل قالبگیری تزریقی قطعات پلاستیکی و مونتاژ دقیق قطعات مختلف است. استاندارد ISO 11418-5:2015 جزئیات طراحی، ابعاد و مواد سازنده قطعات قطرهچکان را مشخص کرده است.
استانداردهای تولید قطره چکان
قطرهچکانها تحت استاندارد ISO 11418-5 تولید میشوند که طراحی، جنس و ابعاد آنها را تعیین میکند. در ایران نیز شرکتهایی همچون آرکا پلاستیک پویا ملزم به رعایت این استانداردها و دریافت مجوزهای وزارت بهداشت هستند.
مزایای قطره چکان در صنعت دارویی
دقت بالا در دوز مصرفی.
کاهش احتمال آلودگی.
حفظ کیفیت و ماندگاری دارو.
سادگی و مقرون بهصرفه بودن در تولید انبوه.
نقش آرکا پلاستیک پویا در تولید قطره چکان
شرکت آرکا پلاستیک پویا با بهرهگیری از ماشینآلات روز و استفاده از قالبهای متنوع قطرهچکان، یکی از پیشتازان تولید داخلی این محصول در ایران است. این شرکت دارای گواهیهای ISO 9001 و ISO 13485 بوده و محصولاتش از نظر کیفیت با نمونههای خارجی رقابت میکنند.
تولیدکنندگان داخلی مانند آرکا پلاستیک پویا نقش مهمی در خودکفایی دارویی کشور دارند. آرکا پلاستیک پویا که از سال ۱۳۹۰ در زمینه تولید ظروف دارویی فعالیت میکند، با بهکارگیری ماشینآلات پیشرفته و آزمایشگاه کنترل کیفیت، ظروف پلاستیکی متنوعی از جمله قطرهچکان در ابعاد گوناگون (مثلاً ۱۸ و ۳۰ سیسی) را عرضه مینماید. این شرکت با رعایت استانداردهای ملی و بینالمللی و داشتن مجوزهای لازم، محصولات خود را در بالاترین کیفیت تولید میکند. تلاش شرکتهایی مانند آرکا برای تولید قطرهچکان به داخل کشور، وابستگی به واردات را کاهش داده و تأمین بهموقع نیازهای بازار دارویی را ممکن میسازد.
تصاویر مرتبط
منبع: ویکیپدیا
جمعبندی
قطرهچکان وسیلهای پرکاربرد در صنایع مختلف بهویژه صنعت داروسازی است. استفاده صحیح و انتخاب نوع مناسب آن اهمیت فراوانی در بهرهوری، دقت و سلامت دارد. شرکت آرکا پلاستیک پویا با تولید قطرهچکانهای باکیفیت، نقش بزرگی در تأمین نیاز بازار داخلی ایفا میکند.